„Przestańcie zabijać kobiety”: Australijska matka przysięga, że ​​będzie głosem zamordowanej córki

Melbourne, Australia – Lee Little wspomina rozmowę telefoniczną ze swoją córką w grudniu 2017 r.; wydarzyło się to zaledwie kilka minut przed śmiercią Alicii.

„Rozmawiałem z nią 15 minut przed jej śmiercią” – powiedział Little w wywiadzie dla Al Jazeery.

„Zapytałam ją, czy wszystko w porządku? Czy chciałaś, żebyśmy po ciebie przyjechali? A ona odpowiedziała: »Nie, mam samochód. Mam rację, mamo, wszystko spakowane«”.

Alicia Little stała na krawędzi zakończenia przemocowego związku, w którym trwała cztery i pół roku.

Alicia nie tylko zadzwoniła do swojej matki, ale również zadzwoniła na policyjną infolinię, prosząc o pomoc, ponieważ jej narzeczony Charles Evans wpadł w pijacki szał.

Alicia wiedziała, czego może się spodziewać po swoim partnerze: skrajnej przemocy.

Evans miała przeszłość związaną z nadużyciami wobec Alicii; jej matka opowiedziała w wywiadzie dla Al Jazeery, jak po raz pierwszy doszło do takiej sytuacji.

„Pierwszy raz, kiedy ją naprawdę uderzył, rozmawiała ze mną przez telefon. A w następnej chwili usłyszałem, jak podchodzi i próbuje jej odebrać telefon” – powiedział Little.

„Słyszałem, jak mówi: »Zabierz ręce z mojego gardła. Nie mogę oddychać«. A w następnej chwili słyszysz, jak mówi: »Lepiej, żebyś nie żył«”.

Little opowiedziała, że ​​zrobiła zdjęcia strasznych obrażeń swojej córki.

„Miała połamane żebra. Miała złamaną kość policzkową, złamaną szczękę, podbite oczy, a tam, gdzie ją trzymał za gardło, widać było ślady jego palców. To był siniak, a tam, gdzie ją kopnął, i na boku, widać było ślady jego stóp”.

Podobnie jak w wielu związkach naznaczonych przemocą, Alicia odchodziła na jakiś czas, a potem wracała, gdy Evans obiecywał zmienić swoje zachowanie.

„To trwało z przerwami przez cztery i pół roku” – powiedział Little.

„On ją atakował, ona wracała do domu, a potem mówiła do mnie: «Mamo, powiedział mi, że poszedł po pomoc».”

Jednakże przemoc tylko eskalowała.

W noc, kiedy Alicia postanowiła wyjechać na dobre, Evans skierował w jej stronę swój samochód z napędem na cztery koła, przygniatając ją między przodem pojazdu a zbiornikiem z wodą.

Alicia Little, 41-letnia matka dwóch chłopców, zmarła w ciągu kilku minut przed przybyciem policji, którą wezwała.

Kiedy leżała i wydawała ostatnie tchnienie, nagrania z kamer pokazują później, jak jej zabójca pije piwo w lokalnym pubie, do którego pojechał po tym, jak potrącił Alicię.

Evansa aresztowano i początkowo oskarżono o morderstwo. Później zarzuty zmieniono na niebezpieczne prowadzenie pojazdu powodujące śmierć i nieudzielenie pomocy po wypadku samochodowym.

Wyszedł z więzienia po zaledwie dwóch latach i ośmiu miesiącach.

Statystyki

Alicia Little to tylko jedna z wielu kobiet zabijanych w Australii każdego roku. Jak twierdzą aktywistki, takie jak Sherele Moody z The Red Heart Campaign, zjawisko to jest tak powszechne, że można je uznać za „kobietobójstwo”: celowe zabójstwo kobiet przez mężczyzn.

Według danych rządowych w Australii w latach 2023–2024 średnio co osiem dni ginęła jedna kobieta.

Moody, który dokumentuje zabójstwa, podważa te statystyki, mówiąc w wywiadzie dla Al Jazeery, że nie odzwierciedlają one prawdziwej skali śmiertelnych ataków na kobiety w tym kraju.

Dane rządowe rejestrują „zabójstwa domowe” – zabójstwa kobiet skutkujące skazaniem za morderstwo lub zabójstwo w afekcie.

Podobnie jak w przypadku Alicii Little, mniej poważne zarzuty, za które skazano jej zabójcę, dotyczyły wykroczeń drogowych i nie odpowiadają zabójstwu w rodzinie zgodnie z przepisami rządowymi, ani nie są uwzględniane w statystykach.

„Jedną z głównych broni, jakiej sprawcy używają przeciwko kobietom w Australii, są pojazdy” – powiedział Moody w wywiadzie dla Al Jazeery.

„Prawie zawsze zostają oskarżeni o niebezpieczną jazdę, która spowodowała śmierć. To nie jest zarzut zabójstwa. Nie jest on brany pod uwagę, mimo że jest to akt przemocy domowej, akt przemocy domowej popełniony przez partnera” – powiedział Moody.

„Rząd niedostatecznie odzwierciedla epidemię przemocy. A ostatecznie liczby, którymi się posługuje, wpływają na jego politykę. Wpływają na jego decyzje finansowe. Wpływają na to, jak mówi nam, jako społeczności, o przemocy wobec kobiet” – powiedziała.

Moody powiedziała, że ​​między styczniem 2024 roku a czerwcem tego roku udokumentowała 136 zabójstw kobiet; wiele z nich – jak Alicia Little – zostało popełnionych przez ich partnerów. „Dziewięćdziesiąt sześć procent zgonów, które rejestruję, jest popełnianych przez mężczyzn”.

„Około 60 procent zgonów jest wynikiem przemocy domowej i rodzinnej” – powiedziała.

Choć dużo uwagi poświęca się bezpieczeństwu kobiet w przestrzeni publicznej – na przykład gdy wracają same wieczorem do domu – Moody stwierdził, że najmniej bezpiecznym miejscem dla kobiety jest jej własny dom.

„Prawda jest taka, że ​​jeśli masz zostać zabity, nieważne, czy jesteś mężczyzną, kobietą, czy dzieckiem, zabije cię ktoś, kogo znasz” – powiedziała.

Dane pokazują, że tylko około 10 procent ofiar płci żeńskiej ginie z rąk nieznajomych, a te zgony są często w sensacyjny sposób nagłaśniane przez media i wywołują publiczną debatę na temat bezpieczeństwa kobiet.

„Tak, zabójstwa nieznajomych się zdarzają. Kiedy już do nich dojdzie, skupiają na sobie uwagę i wzbudzają fałszywe poczucie bezpieczeństwa, co powoduje, że ludzie nie wiedzą, kto jest sprawcą przemocy” – powiedział Moody.

Przemoc mężczyzn w Australii

Patty Kinnersly, dyrektor generalna Our Watch, krajowej grupy zadaniowej ds. zapobiegania przemocy wobec kobiet, powiedziała, że ​​ataki na kobiety są „najbardziej ekstremalnym skutkiem szerszych wzorców przemocy i nierówności ze względu na płeć”.

„Kiedy mówimy o czynnikach przemocy związanych z płcią, mamy na myśli warunki społeczne i nierównowagę sił, które tworzą środowisko, w którym dochodzi do przemocy” – powiedziała Kinnersly.

„Należą do nich przyzwolenie na przemoc wobec kobiet lub jej usprawiedliwianie, męska kontrola nad procesem decyzyjnym, sztywne stereotypy dotyczące płci i dominujące formy męskości oraz męskie relacje z rówieśnikami, które promują agresję i brak szacunku wobec kobiet” – dodała.

„Zajęcie się czynnikami związanymi z płcią jest kluczowe, ponieważ przemoc wobec kobiet nie jest przypadkowa; odzwierciedla głęboko zakorzenione nierówności i normy społeczne. Jeśli nie zajmiemy się tymi podstawowymi przyczynami, nie uda nam się osiągnąć długoterminowej prewencji” – dodała.

Jak piszą autorki Alana Piper i Ana Stevenson, wzorce męskiej przemocy są głęboko zakorzenione w australijskiej historii kolonialnej, w której mężczyznom wpajano, że muszą być silni fizycznie i psychicznie, co normalizowało męską agresję.

„Przez większość XIX wieku liczba mężczyzn znacznie przewyższała liczbę kobiet wśród europejskiej populacji kolonii australijskich. To doprowadziło do powstania kultury, która ceniła hipermęskość jako ideał narodowy” – piszą.

Agresja mężczyzn w epoce kolonialnej skutkowała również skrajną przemocą wobec kobiet tubylczych w czasach granicznych, w postaci gwałtów i masakr.

Mizoginia i rasizm były również promowane w australijskim parlamencie w XX wieku, gdy ustawodawcy tworzyli prawa asymilacyjne, mające na celu kontrolowanie życia rdzennych kobiet i odbieranie im dzieci, w ramach tzw. „skradzionych pokoleń”.

W ramach polityki rządowej w latach 1910–1970 nawet jedna trzecia dzieci rdzennych mieszkańców została odebrana swoim rodzinom, co doprowadziło do powszechnego ludobójstwa kulturowego oraz międzypokoleniowych nierówności społecznych, ekonomicznych i zdrowotnych.

Aktywiści twierdzą, że dziedzictwo kolonialnego rasizmu i dyskryminacji jest nadal widoczne w postaci ogromnych nierówności społeczno-ekonomicznych, których doświadcza ludność tubylcza, w tym przemocy wobec kobiet.

Najnowsze dane rządowe pokazują, że w Australii rdzenne kobiety są 34 razy bardziej narażone na hospitalizację z powodu przemocy niż kobiety niebędące rdzennymi mieszkańcami i sześć razy bardziej narażone na śmierć w wyniku przemocy w rodzinie.

„Kobiety Aborygenki i mieszkanki Cieśniny Torresa należą do grup najbardziej narażonych na przemoc w rodzinie i zabójstwa partnerów w Australii” – powiedziała Kerry Staines, dyrektor generalna organizacji First Nations Advocates Against Family Violence (FNAAFV), w wywiadzie dla telewizji Al Jazeera.

„Te nieproporcjonalnie wysokie wskaźniki są wynikiem historycznej niesprawiedliwości i trwających zaniedbań systemowych” – powiedział Staines, wymieniając m.in. przymusowe przesiedlenia społeczności tubylczych, odbieranie dzieci i rozpad struktur rodzinnych.

„Wiele społeczności Aborygenów i mieszkańców Cieśniny Torresa doświadczyło wielopokoleniowej traumy spowodowanej nadużyciami instytucjonalnymi, uwięzieniem i marginalizacją. Gdy trauma pozostaje nierozwiązana, a usługi wsparcia są niewystarczające lub kulturowo niepewne, wzrasta ryzyko przemocy, również w związkach” – powiedziała.

Kobiety rdzenne stanowią najszybciej rosnącą grupę więźniów w Australii.

Każdej nocy cztery na dziesięć kobiet osadzonych w więzieniu to kobiety rdzenne, mimo że stanowią one zaledwie 2,5 procent dorosłej populacji kobiet.

Staines powiedział, że istnieje związek między przemocą domową a uwięzieniem.

„Istnieje wyraźny i dobrze udokumentowany związek między nadmiernym więziennictwem Aborygenów i mieszkańców Cieśniny Torresa a wysokim wskaźnikiem przemocy w rodzinie w naszych społecznościach” – powiedziała.

„Oderwanie rodziców i opiekunów od rodziny z powodu uwięzienia zwiększa prawdopodobieństwo zaangażowania w ochronę dziecka, niestabilności mieszkaniowej i traumy międzypokoleniowej, a wszystkie te czynniki stanowią czynniki ryzyka zarówno sprawstwa, jak i stania się ofiarą przemocy w rodzinie”.

„Toksyczna kultura”

Choć Australia była jednym z pierwszych krajów Zachodu, które przyznały kobietom prawo głosu, głęboko zakorzenione nierówności utrzymywały się przez większą część XX wieku, a kobiety były wykluczane z życia publicznego i obywatelskiego, w tym z pracy w sektorze rządowym i możliwości zasiadania w ławach przysięgłych, aż do lat 70. XX wieku.

Aktywiści twierdzą, że takie wykluczenie ze stanowisk kierowniczych – w tym z systemu sądowniczego – umożliwiło rozwój kultury „obwiniania ofiar”, szczególnie w przypadkach przemocy domowej i napaści na tle seksualnym.

Zamiast pociągnąć sprawców płci męskiej do odpowiedzialności i zająć się przemocą, skupiono się na działaniach ofiar płci żeńskiej: w co mogły być ubrane, gdzie przebywały, a także na ich wcześniejszej historii seksualnej jako podstawie do przypisywania winy tym, którzy ponieśli konsekwencje przemocy ze względu na płeć.

Tak było w przypadku Isli Bell, 19-letniej kobiety z Melbourne, która według policji została pobita na śmierć w październiku 2024 r.

Doniesienia medialne na temat śmierci Isli skupiały się głównie na jej życiu osobistym i podawały drastyczne szczegóły dotyczące jej śmierci. Niewiele uwagi poświęcono dwóm mężczyznom oskarżonym o rzekome morderstwo Isli.

Matka Isli, Justine Spokes, powiedziała, że ​​doniesienia „były naprawdę obraźliwe”.

„Sposób, w jaki relacjonowano morderstwo mojej córki, jedynie uwypukla toksyczną kulturę, która jest powszechnym systemem w Australii” – powiedziała Spokes, opisując „narrację obwiniającą ofiarę” wokół zabójstwa jej córki.

„Napisano ją w sposób bardzo stronniczy, który odbieram jako całkowicie pozbawiony szacunku, poniżający i nieludzki” – powiedziała, dodając, że w Australii społeczeństwo stało się niewrażliwe na przemoc mężczyzn wobec kobiet.

„Stało się to tak znormalizowane, co moim zdaniem jest w rzeczywistości oznaką traumy, że jesteśmy na to obojętni. To jest wszechobecne od tak dawna. Jeśli to główny nurt psychiki w Australii, to jest to po prostu bardzo niebezpieczne” – powiedziała.

„Naprawdę uważam, że ta wszechobecna, toksyczna, mizoginistyczna kultura jest z pewnością wpisana w nasze prawo. Jest bardzo kolonialna” – dodała.

Rząd Australii, na czele z premierem Anthonym Albanese, podjął się ambitnego zadania rozwiązania problemu przemocy wobec kobiet w ciągu jednego pokolenia.

Rzecznik Departamentu Usług Społecznych poinformował stację Al Jazeera, że ​​rząd zainwestował 4 miliardy dolarów australijskich (2,59 mld USD) w realizację Narodowego planu na rzecz zakończenia przemocy wobec kobiet i dzieci na lata 2022–2032.

„Rząd Australii przyznaje, że przemoc wobec kobiet i dzieci jest poważna, w tym dochodzi do zabójstw partnerów intymnych” – oświadczył rzecznik.

„Zakończenie przemocy ze względu na płeć pozostaje priorytetem rządu Australii. Nasze wysiłki na rzecz wyeliminowania przemocy ze względu na płeć w ciągu jednego pokolenia nie są kwestią przypadku – skrupulatnie śledzimy, mierzymy i oceniamy nasze działania oraz wprowadzamy zmiany tam, gdzie jest to konieczne” – dodał rzecznik.

Jednak zdaniem Lee Little, matki Alicii Little, która została zamordowana w 2017 r., robi się za mało i uważa ona, że ​​w przypadku jej córki nie wymierzono sprawiedliwości. Łagodny wyrok dla zabójcy nazwała „rozdzierającym serce”.

Little domaga się obecnie utworzenia krajowej bazy danych o przemocy domowej, aby pociągnąć sprawców do odpowiedzialności i umożliwić kobietom dostęp do informacji dotyczących wcześniejszych wyroków skazujących.

„Nasza rodzina bardzo chciałaby mieć ogólnokrajową bazę danych, ponieważ sprawcy, gdziekolwiek w Australii, mogą popełnić przestępstwo w jednym stanie, a następnie przenieść się do innego i nie są uznawani” za przestępców w nowym miejscu pobytu – dodała.

Little powiedział, że publiczna przejrzystość w kwestii wcześniejszych wyroków skazujących będzie chronić kobiety przed wchodzeniem w potencjalnie przemocowe związki.

Jednakże australijski rząd federalny nie wdrożył jeszcze takiej bazy danych, częściowo ze względu na złożoność jurysdykcji stanowej.

Biuro federalnego prokuratora generalnego poinformowało stację Al Jazeera, że ​​„główna odpowiedzialność za przemoc w rodzinie i sprawy karne spoczywa na stanach i terytoriach, przy czym każdy z nich sam zarządza swoim systemem egzekwowania prawa i wymiaru sprawiedliwości”.

„Utworzenie ogólnodostępnego krajowego rejestru sprawców przemocy w rodzinie mogłoby zostać zrealizowane jedynie przy wsparciu władz stanowych i terytorialnych, które zarządzają niezbędnymi danymi i przepisami”.

Pomimo pozornej nieustępliwości prawa, Little pozostaje wierna idei piętnowania przemocy wobec kobiet, gdziekolwiek ją zauważy.

„Byłam w supermarketach, gdzie na moich oczach dochodziło do nadużyć i interweniowałam” – powiedziała.

„Do ostatniego tchnienia będę głosem Alicii i krajowej bazy danych” – dodała.